Rogelio Salmona: de bakstenenarchitect

De architectuur met bakstenen van Rogelio Salmona heeft een sterke link met zowel zijn land als de Europese cultuur. Het werk van deze Colombiaanse architect is ontzettend gevarieerd, alleen al vanwege de verschillende soorten baksteen die er in Colombia beschikbaar zijn.

Het gebruik van baksteen door Salmona was zonder twijfel absoluut meesterlijk, met veel verschillende functies. Hij gebruikte het voor traditionele aspecten als muren, maar ook voor minder gangbare zaken als vloeren en plafonds. Zijn gebouwen zijn een waar teken van zijn genie wat betreft het creëren van stilistisch indrukwekkende architectuur.

Rogelio Salmona wilde dat al zijn gebouwen op een persoonlijke manier zouden worden afgewerkt. Dus ontwierp hij zijn eigen bijzondere stukken. Hiermee kon hij uiterst gedetailleerde ontwerpen maken die een huwelijk waren tussen functionaliteit en esthetiek.

Salmona’s werk heeft zeer duidelijke en sterke invloeden uit de pre-Spaanse periode. Er is ook een duidelijke link met zijn Latijns-Amerikaanse roots. Zijn gebouwen respecteren de stedelijke ruimtes waar ze staan en zijn een masterclass over alle manieren waarop je baksteen en zichtbaar beton kunt gebruiken.

Rogelio Salmona: tussen Parijs en Bogotá

Hoewel hij in 1927 in Frankrijk werd geboren, groeide hij vooral op in Bogotá, Colombia. Hij kwam in 1931 naar Colombia en ging daar jaren later architectuur te studeren.

Salmona onderbrak zijn studie echter kort om naar Parijs te gaan en met Le Corbusier te werken. Dit was voor hem een belangrijke ervaring. Hij kon dit doen omdat hij Le Corbusier had ontmoet tijdens het architectenbezoek aan Colombia in 1947. Rogelio Salmona verbleef van 1949-1958 in Parijs.

Tijdens zijn werk in de studio van Le Corbusier begon Salmona grote problemen aan te pakken. Dit kan van alles zijn, van problemen met de slaapkamer tot het monumentale karakter van de architectuur.

Tussenkop

De tijd dat Salmona daar was, was een van de meest vruchtbare en productieve periodes in het atelier van Le Corbusier. We hebben het over grote werken zoals de Unité d’Habitatións in:

• Marseille
• Ronchamps
• Chandigarh
• Ahmedabad

Rogelio Salmona deelde zijn ideeën volledig met Le Corbusier. Le Corbusier omschreef deze periode zelf als ‘ een harmonie tussen landschap, klimaat en traditie’.

Dat kunnen doen impliceert een grondige kennis van een plaats. In 1962, nadat hij zijn werk in het atelier van Le Corbusier had afgerond, keerde Salmona terug naar Colombia om zijn architectuurdiploma te halen.

Zijn tijd bij Le Corbusier gaf Salmona de wens om steden te heroverwegen en stedenbouw met al zijn sociale implicaties opnieuw te analyseren. Hij begon de verantwoordelijkheid en het belang van architectuur in onze samenleving te begrijpen.

Een concreet aspect dat uit zijn werk met Le Corbusier naar voren kwam, zijn de studies die hij deed rond moderne concepten. Door deze studies slaagde hij er namelijk in een uniek oeuvre te creëren dat de essentie van de architectuur raakte.

“Vorm en materiaal zijn zo onlosmakelijk met elkaar verbonden dat als het materiaal wordt veranderd, ook de vorm moet worden veranderd.”
-Rogelio Salmona-

De architectuur van Rogelio Salmona, de dichter met bakstenen

Het belangrijkste kenmerk van Salmona’s werk is zijn gebruik van baksteen en zichtbaar beton. Hij gebruikte ook vaak water als een soort verbinding, door kanalen en vijvers aan zijn ontwerpen toe te voegen.

Het gebruik van deze materialen werd uiteindelijk de persoonlijke handtekening van Salmona’s architectuur. Zijn zorgvuldige toepassing van bakstenen bij het bouwen van gebouwen hielp hem om een aantal gevels van uitzonderlijke schoonheid te creëren.

Bakstenen hadden echter ook veel verschillende toepassingen in zijn werk. Het was overal aanwezig, van de lijst tot stijlen, lateien en andere structurele elementen. Salmona heeft veel aandacht besteed aan de details. Dit is de reden waarom hij de bakstenen ook persoonlijk ontwierp, waarbij hij het model, de maat, de kleur en de textuur zou kiezen.

De architectuur van deze Colombiaanse meester is bijna folkloristisch en traditioneel. Hij nam een materiaal dat je overal in de architectuur van zijn land zag (klei) en creëerde er vervolgens zijn eigen taal mee.

Rogelio Salmona haalde veel inspiratie uit de pre-Spaanse architectuur, vooral de Azteekse architectuur. Hij analyseerde bijvoorbeeld de pleinen van Teotihuacan en Chichén Itzá om hem te helpen ons gebruik van openbare ruimtes te heroverwegen.

Hij vond ook nieuwe manieren om ramen en kozijnen vorm te geven. Dat gold ook voor de ruimtes en de manier waarop we ons daarin bewegen.

Het begin van zijn carrière in Bogotá was zeer vruchtbaar. Hij begon met een paar gebouwen om de mogelijkheden te verkennen. Enkele opmerkelijke projecten uit deze tijd zijn onder meer:

• het Baccalaureate College aan de Universidad Libre (1962).
• het hoofdkantoor van de Colombian Society of Architects (1961-1970).

De belangrijkste projecten van Rogelio Salmona

Het Algemeen Archief van de Natie in Bogota

Het Algemeen Archief van de Natie is bedoeld als centrale plek voor het collectieve geheugen van Colombia, maar ook als culturele ruimte. Met dat in gedachten wilde Salmona ervoor zorgen dat er een link was tussen de architectuur en de documenten in het gebouw, die zowel poëzie als herinneringen samenbrachten.

Dit gebouw in Bogotá heeft een bakstenen gevel. Het dient als een beschermhoes. De hele omgeving, inclusief de patio’s en pleinen eromheen, heeft kanalen die de waterstromen opvangen en sturen.

Hij plaatste het gebouw op een manier die een relatie had met de andere grote gebouwen eromheen. Het gebouw heeft twee basisvleugels: noord en zuid. Ze worden verbonden door een gemeenschappelijke ruimte.

De bibliotheek

Deze bibliotheek bevindt zich in het noordoostelijke deel van Bogotá. Het maakt deel uit van een groter complex samen met het Simón Bolívar Metropolitan Park en het Virgilio Barco Libary Park. Deze bibliotheek is een goed voorbeeld van de manieren waarop je een gebouw kunt integreren in een natuurlijke ruimte.

De invloed van Le Corbusier op dit gebouw is heel duidelijk. Salmona heeft het ontworpen met het oog op zowel cultuur als landschap , waarbij veel inspiratie uit de omgeving is gehaald.

Salmona wilde in een deel van de grond graven en zo een hoogteverschil van 5 meter creëren om het gebouw in te plaatsen. Dat hoogteverschil zou hellingen van verschillende afmetingen mogelijk maken. Tevens zou dit de vormen helpen creëren voor alle paden, pleinen, vijvers en open ruimtes.

The House of Illustrious Guests in Cartagena

Gelegen in Cartagena is het doel van dit huis om de gasten van de president van Colombia te ontvangen. Salmona wilde dat het huis historische referenties zou hebben met zowel vroege hispanic als koloniale invloeden. Dat hield onder meer in het terugbrengen van de traditie van het hebben van een terras. Dat was echter iets dat in Colombia niet gebruikelijk was.

Het huis heeft zeven patio’s die zorgen voor de basisstructuur. Twee daarvan zijn voor vergaderruimten. De rest fungeert als een overgangsruimte die je van interieur naar exterieur brengt. Natuurlijke elementen spelen een belangrijke rol bij het ontwerp van dit gebouw. De materialen die ze voor dit gebouw gebruikten waren onder andere:

• baksteen
• koraalsteen
• terracotta
• beton
• verschillende soorten hardhout

Met vele onderscheidingen op zijn naam bewees deze architect keer op keer zijn uitmuntendheid en uitzonderlijke klasse. Als je naar zijn gebouwen kijkt, kun je niet anders dan de bakstenen architectuur van Rogelio Salmona zien als een liefde voor detail en steden.