Iconische architectuur - de Maravillas sportschool

De Spaanse meesterarchitect Alejandro de la Sota verliet ons meer dan twintig jaar geleden, maar zijn nalatenschap leeft nog steeds voort. Zijn Maravillas sportschool staat met trots als een van de meest invloedrijke werken in de Spaanse architectuur.
Iconische architectuur - de Maravillas sportschool

Laatste update: 03 april, 2020

De Maravillas sportschool (onderdeel van het Colegio Nuestra Señora de las Maravillas) werd in 1962 gebouwd en is een iconisch stukje moderne Spaanse architectuur. Het staat hoog in Madrid en was de oplossing voor een lastige landtopografie.

Het terrein had namelijk een enorm hoogteverschil van 12 meter tussen de straten Guadalquivir en Joaquín Costa. In reactie daarop stelde de la Sota een uitgebreid plan voor dat het verschil ingenieus op zou lossen.

Hij heeft zorgvuldig aandacht besteed aan de constructieve details en het gebouw met meesterlijke modulatie aangepakt. Kijkers kunnen de ramen van het gebouw waarderen als een duidelijk voorbeeld van zijn modulatiesysteem.

Staande op extreem ongelijke grond, wilde de particuliere katholieke Maravillas-school uitbreiden en gaf Alejandro de la Sota de opdracht om een sportschool te bouwen. Hij was de juiste architect om zo’n groot gat in de hoogte aan te pakken en te gebruiken.

Een sportcentrum of sportschool was de enige optie voor het oneffen terrein. De la Sota ontwierp daarom een grote structuur met één ruimte waarin licht van één kant zou binnenstromen.

Het concept

Auditorium boven de sportzaal

De Maravilla sportschool is ongetwijfeld een van de belangrijkste werken in de Spaanse architectuur van de afgelopen eeuw. Het gebouw wilde namelijk een kloof van 12 meter hoog tussen de school en de straat Joaquín Costa overbruggen. De la Sota ontwierp de hele sportschool als een uitbreiding van het schoolplein dat zich op de bovenste verdieping bevond.

De bovenkant van de sportschool is van een spant gemaakt die loodrecht op de gevel loopt. Het raamwerk zelf ondersteunt meerdere kamers. De kamers ontvangen, net als de sportruimte, veel natuurlijk licht, omdat ze zich aan dezelfde kant als de gevel bevinden.

De kamers aan de bovenkant van de sportschool hebben parabolische spanten waarmee de ruimte als auditorium kan worden gebruikt. De gevel heeft een vrije maar strakke vorm, zonder een specifieke decoratiestijl. Het past echter precies in zijn stedelijke omgeving.

In de buurt van de gevel heeft de sportschool een aantal uiterlijke uitkijkposten. De uitkijkposten geven de school een zeer stedelijk gevoel. En de gevel bevat ook hekwerkdetails die zich vanaf het schoolplein uitstrekken.

Het ontwerp zorgt voor een geweldige balans tussen de grote ruimtes, bakstenen muren, schuine dakramen, uitzichten en metalen structuren. De la Sota wilde namelijk met pure vormen en materialen met een eenvoudige architectuur ontwerpen.

“…Ik heb altijd graag over architectuur gesproken als een tijdverdrijf. Als je het niet met vreugde doet, dan is het geen architectuur. Deze vreugde is precies de architectuur, de voldoening die men voelt. De opwinding van architectuur doet je glimlachen, maakt je aan het lachen. Het leven niet.”
-Alejandro de la Sota-

Architectonische indeling van de Maravillas sportschool

Gymzaal met bijzondere lay-out

Ingangspunten

De sportschool heeft twee toegangspunten. De ene toegang bevindt zich op de benedenverdieping, de tweede bevindt zich op het schoolplein die zich bovenaan de sportzaal bevindt.

Kelder

De kleedkamers bevinden zich in de kelder op straatniveau. Naast de kleedkamers bevinden zich in de kelder ook het zwembad met temperatuurregeling en het trainingsveld voor hockey.

Begane grond

Op de begane grond bevindt zich een multifunctioneel veld (voor basketbal, volleybal, handbal en meer). Er zijn ook kantoren en andere ruimtes voor gymleraren en coaches gereserveerd.

De tweede en derde verdieping

De school gebruikt de tweede en derde verdieping voor evenementen. Deze ruimtes kunnen veel verschillende ceremonies houden, variërend van studentenbijeenkomsten of speciale klassen zoals psycho-technische cursussen.

Bovenste verdieping van de Maravillas sportschool

Behalve vergaderruimtes zijn er op de bovenverdieping studeerruimtes zoals het Museum voor Natuur- en Natuurwetenschappen. Het heeft ook spel-, muziek- en leeszalen.

Schoolplein

Het schoolplein bevindt zich bovenop de sportschool en is dus een uitbreiding van het oorspronkelijke schoolplein. Hier zijn studenten vrij om buiten te spelen.

Structuur van de Maravillas sportschool

Maravillas sportschool en de structuur

De kelder is een betonnen structuur, terwijl de rest een eenvoudig ontworpen ijzeren frame heeft. De la Sota zette een pilaar waar de gevel is en een andere dichtbij de terreinkloof. De pilaren houden de brede driehoekige balk vast, die recht aan de bovenkant is maar aan de onderkant kromt.

Het multifunctionele terrein heeft ook pilaren die 8 meter hoog zijn. Ze staan zes meter even van elkaar verwijderd. De pilaren ondersteunen de brugachtige, 20 meter lange balk.

De brugachtige structuur zweeft boven de hele gymzaal en vult de hele ruimte met licht.

De Maravillas sportschool is dus het perfecte voorbeeld dat de bewuste stijl van de la Sota toont, die zich in de geschiedenis van de Spaanse architectuur heeft gegraveerd. Het symboliseert ook het ongelooflijke tijdperk van de 20e-eeuwse architectuur.